اطفال در طول رشد به تدریج به شناسایی مادر، افراد پیرامون و محیط اطراف می پردازند. ذهن آنها مانند خزانه بزرگی است که روز به روز اطلاعات جدیدی به آن اضافه می شود، چنانچه این اطلاعات به شیوه مناسب و از راه درست به آنها داده شود، آن را یاد می گیرند. اما در صورتی که اطلاعات مورد نیاز خود را که برای دانستن آن کنجکاو شده اند، به شیوه مناسب در اختیار آنها قرار ندهیم، از راه های دیگری به آن دست می یابند که هیچ معلوم نیست چه نتیجه ای در بر خواهد داشت.

   همه ما اطفالی را که با چهار دست و پا راه حرکت می کنند و هر چیزی را سر راهشان ببینند آن را برداشته و به دهان خود می گذارند، دیده ایم. این کار، روش اختصاصی آنها برای کشف محیط اطراف است، اما تقریبا از سه سالگی کم کم متوجه جنسیت خود می شوند و با دیدن اندام جنسی خود و گاه اندام همبازی های خود به فکر می افتند که این تفاوت ها چیست و از همین جاست که دردسر والدین و مربیان شروع می شود. وقتی کودک اولین سوال خود را مطرح می کند با شرمزدگی و نگاه های متهم کننده و نگران بزرگترها روبرو می شود. در صورتی که باید توجه داشت اندام جنسی هم برای کودک مانند بقیه اعضای بدن مثل بینی، انگشتان پا و .... تنها بخشی از بدن اوست که باید برای کودک شناخته شود. او به همان اندازه که می خواهد .

   درمورد بینی، گوش و بقیه اعضایش بداند، در مورد اندام جنسی خود نیز کنجکاو شده است.
   بنابراین نه تنها کار بدی نکرده بلکه به حدی از رشد رسیده که می خواهد موضوع جدیدی را درک کند و این امر جای تعجب یا نگرانی ندارد. پس وقتی با اشاره به اندام تناسلی خود از شما سوال می کند، می توانید آن را "اندام دفع ادرار یا مدفوع" معرفی کرده و راجع به غذا خوردن و دفع مواد زاید بدن برایش توضیح دهید. ضمنا او را مطمئن کنید که همه انسانها همین طور زندگی می کنند.
   کودک در 4-5 سالگی می خواهد بداند چه تفاوتی با پدر و مادر یا خواهر و برادر خود دارد. بچه چگونه درست می شود؟ چگونه به دنیا می آید؟ گاهی نیز به اندام خود دست می زند و با آن مشغول می شود. اینجا اوج نگرانی والدین و مراقبین کودک است، در حالی که نباید آن را خیلی جدی گرفت. این کار مثل خاراندن گوش یا انگشت در بینی کردن گذراست و بعد از مدتی از بین می رود.
   مگر آنکه بیش از حد به کودک تذکر دهید که در این صورت خود را دچار مشکل دیگری خواهید کرد که برای رفع آن به مشاوره با روانشناس نیاز خواهید داشت. همانطور که خاراندن مرتب گوش می تواند دلیلی مثل عفونت گوش داشته باشد، کودکی هم که مرتب به اندام تناسلی خود دست می زند ممکن است دچار یکی از   موارد زیر شده باشد:
•بخاطر ممانعت و حساسیت بیش از حد شما، کنجکاو شده باشد.
•دچار اضطراب باشد و از طریق لمس خود و احساس لذت، خود را آرام کند. .....
به هر شکل، بهتر است با دادن پاسخ هایی در حد درک و فهم او، کنجکاوی اش را برطرف نمایید و در صورتی که اضطراب دارد، علت آن را برطرف کنید: آیا او را زیاد تنبیه و سرزنش می کنید؟ آیا به اندازه کافی انرژی خود را از طریق بازی و ورزش تخلیه می کند؟ آیا به او توجه کافی نشان نمی دهید؟ آیا او را تحقیر می کنید؟ آیا او را با کودک بزرگتری تنها می گذارید؟.... گاه با اختصاص زمانی کوتاه به کودک و در خلال بازی های هدفمند با او می توانید منشا اضطراب و ناراحتی او را دریابید. البته باید توجه داشت که بررسی و رفع چنین عواملی نیاز به مشاوره با یک متخصص روانشناس یا روانپزشک کودک و نوجوان دارد.
   به این ترتیب می توان گفت کودکی که مرتب تحت فشار است و در خانواده احساس راحتی و آرامش نمی کند، بهتر است بجای متوسل شدن به تنبیه، مشکل او را حل کرد. گاهی نیز کودک سوالاتی می پرسد که ممکن است به ظاهر نگران کننده باشد:
   چرا پدر و مادر کنار هم می خوابند؟ چرا بچه ها تنها می خوابند؟...
این سوالات نشان می دهند که کودک وارد مرحله جدیدی از رشد خود شده است. همان طور که از دیدن جوانه اولین دندان او خوشحال می شویم، این سوالات نیز ما را شادمان می سازد که شناخت و ذهن کودک ما درگیر یادگیری موارد جدید شده است. پس باید به سوالات او دقیق تر از همیشه پاسخ داد. پرسشهای کودک درباره بچه دار شدن کاملا طبیعی است و می توان این سوالات را به طور واقعی، مشخص و در حد نیاز او پاسخ داد. از اسم های غیر واقعی برای نامیدن اندامها خودداری نمایید. مثلا می توان گفت همه ما به دنیا می آییم. همه موجودات وانسانها از موجودات ماده به دنیا می آیند و برای به دنیا آمدن هم به پدر و هم به مادر نیازمندیم.
   بعد، از طریق نشان دادن نحوه به دنیا آمدن حیوانات اهلی مثل ماهی، قورباغه مرغ یا کرم ابریشم، نحوه به دنیا آمدن موجودات مختلف را برای آنها توضیح دهید. همچنین کاشتن گیاهانی مثل لوبیا یا تخم سبزی ها یا حتی گل هایی که در باغچه پرورش می دهیم مثل گل شمعدانی می تواند مفید واقع شود. این آموزش ها در دوران راهنمایی و دبیرستان باید با دقت بیشتر از سوی مدارس ادامه یابد تا اطلاعات صحیح و مناسبی در اختیار فرزندان ما قرار گیرد. رفتار محبت آمیز والدین با یکدیگر می تواند الگوی مناسبی برای فرزندان باشد، از گفتن کلمات مهرآمیز به یکدیگر در حضور فرزندانتان دریغ نکنید.
   اجازه دهید بدانند که ارتباط سالم خانوادگی چه محاسنی دارد. گاهی نیز اجازه دهید بین شما بخوابند تا کنجکاوی های غیر معمول نداشته باشند. در حضور آنها از تماشای فیلم ها یا گفتگوهایی که پرسش های غیر ضروری را در ذهنشان ایجاد کند، خودداری نمایید.