مقدمه

با توجه به گسترش جدید پژوشهای تجربی در زمینه روانشناسی کودک و به ویژه به کمک دانش رفتاری و داده های اساسی که روانشناسی سنجشی در مورد پرورش سیستمهای عصبی مرکزی ارائه داده اند نگرش بزرگسالان در جهات مختلف رفتار کودکان دستخوش تغییرات مختلفی شده است به تازگی دنیای کودکان و گرایش کودک به دویدن ، بازی کردن ، خط خطی کشیدن و نقاشی کردن را امری غریزی و وابسته به دنیای مخصوص رؤیایی کودکان دانسته اند .

درک و شعور  

پرورش قدرت بیان نقاشی فقط وابسته به تکامل جسمی کودک نیست بلکه با درک و شعور او نیز در ارتباط است این ادراک از بدو تولد بسیار جزئی است ولی با پیشرفت سن مطبوع و ظریف می شود در حقیقت می توان گفت چون کودک هنوز مهارت کافی ندارد نمی تواند خوب نقاشی کند یک دیگر از خصوصیات روحیه ی کودکی این است که از واقعیت بیرون آن نظر گاهی که در ارتباط به نیاز عاطفی اوست بیشتر مورد توجه قرار می گیرد و بقیه ی جنبه ها فراموش می شود به همین جهت نقاشی کودک بیشتر عاطفانه به نظر می رسد .

شفافیت :

کودک در ابتدا واقعیات بیرون را نسخه برداری نمی کند بلکه آن را چنان که خود شناخته معرفی می کند بدین معنی که او تصور مغزی خود و نه مشاهده بصری خود را ترسیم می کند او بدون در نظر گفتن ذات واقعی مدل و آن چیزی که برای خود او با معنی است بیانمی کند کودکان عادی در سنین 9 سالگی این دوره(  شفافیت ) را پشت سر می گذارند و در حالی که کودکان عقب افتاده چند سال دیگر هم در این مرحله باقی می مانند با وجود این سنی که کودک مرحله ( شفافیت ) را کنار می گذارد فقط به پرورش فکری او بستگی ندارد بلکه محیط و آموزش نیز مؤثر است .

چشم انداز شناخت در نقاشی :

کودک در انتخاب موضوع نقاشی فقط تحت تأثیر بیان داستانی نیست بلکه احتیاج به شناخت نیز الهام بخش اوست فعالیت گرافیک برای او وسیله ای است برای شناخت ، پرسش و طرح مسائل و مشکلات و در عین حال برای اثر بخشی و اکتشاف برای کودک تکرار یک نقاشی یا یک شکل به دفعات زیاد احساس امنیت به وجود می آورد و هر بار هم که در کلاس با مشکلی برای کشیدن نقاشی مواجه می شود از همان شکل تکراری که در مغز دارد استفاده می کند .

بیان نقاشی و برون افکنی :

کودک نسبتاً خیلی زود متوجه می شود که رسم نقاشی وسیله ی بیانی است که با افکار او مطابقت دارد و او را در تخیلاتش آزاد می کند و در عین حال لذت سرشاری برای او فراهم می آورد و نقاشی کردن به او امکان می دهد افکار درونیش را نشان دهد وقتی که کودک به وسیله ی تصویر اظهار نظر می کند آثار بسیاری از شخصیت خود را آشکار می سازد ولی او این کار برای دلخوشی ها انجام نمی دهد بلکه آنچه که برای او مهم است بیرون ریختن تجربه های اندوخته شده ی اوست و نمایان گر وجود اوست .

موضوع نقاشی و شخصیت کودک : 

درک و فهم نقاشیهای کودکانه و چیزی که او می خواهد بیان کند برای والدین و مربیان بسیار لازم است آنهم نه فقط به عنوان کنجکاوی خشک و خالی بلکه بدین علت که شناخت آن باعث بهتر شدن روابط بین بزرگسالان و کودکان می شود کودک با تمام وجود و شخصیت مغزی  و عاطفی خود نقاشی می کند این شخصیت در خط ها در طرز استفاده از فضا انتخاب رنگها و خود موضوع اگر به او تحمیل شده باشد نمایان می شود .

نقاشی خواب و رؤیا :

نقاشی خواب و رؤیا ممکن است ترسها و تمایلات کودک را ظاهر کند بعضی کودکان در رؤیای خود را در حال پرواز می بینند که بر بال پرنده باشند بالداری در آسمان آبی به پرواز در آمده اند .

خانه :

در نقاشی کودکان خانه بیشتر از هر چیز دیگری کشیده می شود اگر خانه به جای آن که به صورت عادی و معمولی کشیده شود به صورت قصر نشان داده شود در واقع به منزله ی پناهگاهی مطلوب است که بدین ترتیب شکل و رنگ جذابی خواهد داشت کودک در ابتدا خانه را خیلی ساده می کشد اما هرچه بزرگتر می شود خانه را تکمیل تر می کند شکل خانه نیز تحت تأثیر محیط اجتماعی فرهنگی کودک است

فاصله ی بین اشخاص نقاشی :

اعضای یک خانواده ی هماهنگ در نقاشی کودکان همیشه باهم و دست در دست هم نشان داده می شود نزدیک شدن دو یا چند شخصیت نشانگر انس و الفت واقعی آنها و یا تمایل کودک به آنهاست کودک خودش را نزدیک شخصی نقاشی می کند که حس کند در کنار آن راحت است و یا او را بیشتر از همه دوست داارد و قتی که کودک حس کند که از اعضای خانواده کاملاً  جدا است در نقاش های خود خودش را از آنها جدا می کشد .